L’expérience de nos propres pays démontre que le débat sur le passé, aussi douloureux soit-il, naît toujours d’une prise de conscience interne à nos sociétés et rarement, voire jamais, d’une injonction, d’un diktat de l’extérieur.
De ervaring van onze eigen landen leert dat een debat over het verleden, hoe pijnlijk dit ook moge zijn, altijd ontstaat uit een bewustwordingsproces van binnenuit in onze samenlevingen en zelden of nooit op bevel of onder opgedrongen voorwaarden van buitenaf.