La déclaration de Berlin n’est ni la description d’un rêve, ni le reflet de la réalité; elle représente au contraire un nouveau déni de la réalité, empêchant les chefs d’État ou de gouvernement d’identifier clairement la crise que traverse l’UE et, par conséquent, de proposer des pistes de résolution de cette crise.
De Verklaring van Berlijn beschrijft noch een droom, noch de werkelijkheid. Integendeel, de verklaring is opnieuw een ontkenning van de werkelijkheid die verhindert dat de staats- en regeringsleiders een duidelijk beeld krijgen van de crisis waarin de Unie zich bevindt.