Chaque capitale recevait un prix Melina Mercouri (du nom de la ministre grecque de la culture qui avait proposé l'initiative): si le prix en espèces octroyé par l'UE restait modeste (de l'ordre d'1,5 million EUR), son attribution et la sélection d'une ville en tant que Capitale de la culture exerçaient un effet de levier important, en mobilisant un public beaucoup plus nombreux et en stimulant l'investissement privé.
Elke Hoofdstad ontvangt nu ook een Melina Mercouriprijs (genoemd naar de Griekse minister van cultuur die het initiatief had voorgesteld). Hoewel de door de EU uitgereikte geldprijs beperkt is (1,5 miljoen euro), is gebleken dat de uitreiking ervan en de nominatie van een stad als Culturele Hoofdstad een groot hefboomeffect hebben, en veel meer publieke en particuliere investeringen met zich meebrengen.