ENB-actieplannen bouwen voort op de bestaande, krachtens het Verdrag in rechte bindende, contractuele kaders –associatieovereenkomsten in het geval van Euromed-partners of partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomsten met voormalige Sovjetstaten. Deze kaders, die in het bijzonder bepalingen op het gebied van mensenrechten en democratie inhouden en die worden gemonitord, zodat naarmate een ENB-partner meer overeenkomsten gaat vertonen op het punt van gezamenlijke waarden, des te groter de door de EU toegekende hulp en de samenwerking op het gebied van handel wordt.
ENP-Aktionspläne basieren auf den bestehenden, laut Vertrag rechtsverbindlichen vertraglichen Rahmenbedingungen – im Falle von Europa-Mittelmeer-Partnern Assoziationsabkommen bzw. Partnerschaften und Kooperationsabkommen mit früheren Sowjetstaaten –, die in der Regel Menschenrechts- und Demokratieklauseln einschließen, die überwacht werden, sodass die von der EU gewährte Hilfe und handelspolitische Kooperation zunimmt, je näher das ENP-Partnerland unseren gemeinsamen Werten kommt.