Terwijl de handhaving van internationale maritieme normen primair een taak van de vlaggenstaten is, is controle door de havenstaat een soort "vangnet", waarbij de havenstaat optreedt wanneer de vlaggenstaat verzuimt die taak uit te voeren.
Zwar ist die Durchsetzung der internationalen Normen im Seeverkehr in erster Linie Sache der Flaggenstaaten, doch ist die Hafenstaatkontrolle eine Art Sicherheitsnetz, das sicherstellt, dass die Hafenstaaten eingreifen, wenn die Flaggenstaaten ihre Aufgabe nicht erfüllen.