Wat de verlichting betreft, wil ik niet verhelen dat wij ons zorgen maakten over een opmerking die de bondskanselier, mevrouw Merkel, hier vorige maand maakte. Nadat zij eerst Voltaire uitvoerig had geciteerd, zei zij, weliswaar niet letterlijk, maar grosso modo kwam het hier op neer: “geen tolerantie voor tegenstanders van tolerantie”. Deze opmerking doet ons denken aan de woorden van de Franse revolutionair Saint-Just voor het revolutionaire tribunaal dat de Terreur instelde: “geen vrijheid voor tegenstanders van vrijheid”.
Was die Aufklärung betrifft, so will ich Ihnen nicht verhehlen, welche Besorgnis wir empfanden, als wir hier im vergangenen Monat hörten, wie die Bundeskanzlerin Merkel, nachdem sie ausführlich Voltaire zitiert hatte, uns sagte, zwar nicht wörtlich, aber sinngemäß: keine Toleranz für die Feinde der Toleranz, was uns an die Worte des französischen Revolutionärs Saint-Just vor dem Revolutionstribunal erinnert, das den Terror einführte: „Keine Freiheit für die Feinde der Freiheit“.