Het zou echter te makkelijk zijn om deze lokale regimes overal de schuld van te geven, of te vervallen in een cultureel of continentaal determinisme waarbij we het lot van de honderden miljoenen nog levende zielen op het zwarte continent door een fatalistische bril bezien.
Cependant, il serait trop facile de stigmatiser ces régimes locaux, ou un déterminisme culturel ou continental qui nous réduirait au fatalisme sur le sort de ces centaines de millions d’âmes survivant sur le continent noir.