De idee van de Europese onderzoekruimte vindt haar oorsprong in de constatering dat het onderzoek in Europa drie zwakke plekken vertoont: de op dit gebied ontoereikende financiële inspanningen, het ontbreken van een stimulerend klimaat voor onderzoek en de exploitatie van de onderzoekresultaten, de fragmentatie van de activiteiten en de te grote spreiding van de middelen.
L'idée d'Espace européen de la recherche s'enracine dans le constat de la triple faiblesse dont souffre la recherche en Europe : le niveau insuffisant de ses efforts financiers dans ce domaine ; l'absence d'un environnement stimulant la recherche et l'exploitation de ses résultats ; la fragmentation des activités et la dispersion des ressources.