Terwijl het centraal bestuur zich afzijdig hield, zijn de gemeenten in de loop van de negentiende eeuw aan nijpende sociale noden tegemoetgekomen (bestrijding van de levensduurte, vaststelling van minimumlonen in de aanbestedingsvoorwaarden van gemeentewerken, oprichting van steunfondsen voor werklozen).
Au XIX siècle, les communes ont pallié les carences du pouvoir central en répondant à des besoins sociaux criants (lutte contre la vie chère, fixation de salaires minimums dans les cahiers des charges liés aux marchés de travaux passés par les communes, création de fonds de soutien des chômeurs).
